ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา: สรุปง่ายๆ ใครต้องจ่าย? จ่ายเท่าไหร่?

 

ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา

ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา: สรุปง่ายๆ ใครต้องจ่าย? จ่ายเท่าไหร่?

เรื่อง "ภาษี" เป็นสิ่งที่หลายคนอาจจะรู้สึกว่าซับซ้อน เข้าใจยาก และอยากจะหลีกเลี่ยง แต่ในความเป็นจริงแล้ว ภาษีคือหน้าที่ของพลเมืองที่ดีทุกคนครับ และหากเราเข้าใจมันอย่างถูกต้อง เราก็จะสามารถวางแผนการเงินและวางแผนภาษีได้อย่างมีประสิทธิภาพ และใช้สิทธิประโยชน์ต่างๆ ที่มีได้อย่างเต็มที่

วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจพื้นฐานของ "ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา" แบบสรุปง่ายๆ ครับว่า ใครบ้างที่ต้องจ่าย? และ จ่ายเท่าไหร่? เพื่อให้   คุณผู้ชมทุกคนตระหนักถึงความสำคัญของภาษี และเตรียมพร้อมสำหรับการยื่นภาษีประจำปีได้อย่างมั่นใจครับ

ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาคืออะไร?

ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา คือ "ภาษีที่จัดเก็บจากบุคคลทั่วไปที่มีรายได้ตามที่กฎหมายกำหนด" โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อนำรายได้เหล่านั้นไปพัฒนาประเทศ ไม่ว่าจะเป็นการสร้างโครงสร้างพื้นฐาน, พัฒนาการศึกษา, สาธารณสุข, หรือสวัสดิการต่างๆ

ใครคือ "บุคคลธรรมดา" ที่ต้องเสียภาษี? ในทางภาษี "บุคคลธรรมดา" หมายถึง:

·        บุคคลทั่วไป

·        ผู้ถึงแก่ความตายระหว่างปีภาษี (ต้องยื่นภาษีของปีนั้นๆ ด้วย)

·        กองมรดกที่ยังไม่ได้แบ่ง

·        ห้างหุ้นส่วนสามัญ หรือคณะบุคคลที่มิใช่นิติบุคคล

ใครต้องจ่ายภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา?

กฎหมายกำหนดว่าผู้ที่มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาคือ "ผู้ที่มีเงินได้พึงประเมินเกิดขึ้นในปีภาษีที่ผ่านมา" ครับ

เกณฑ์สำคัญที่ต้องรู้:

1.         ผู้อยู่ในประเทศไทย:

o   มีเงินได้พึงประเมิน (รายได้) เกินกว่า 120,000 บาทต่อปี (สำหรับคนโสด)

o   มีเงินได้พึงประเมิน (รายได้) เกินกว่า 220,000 บาทต่อปี (สำหรับคนมีคู่สมรส)

o   ผู้ที่มีรายได้จากการจ้างแรงงาน (เงินเดือน) เพียงอย่างเดียว และมีเงินได้สุทธิ (หลังหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อน) เกิน 150,000 บาทต่อปี (เพราะเงินได้สุทธิ 150,000 บาทแรกได้รับการยกเว้นภาษี)

สำคัญมาก: แม้จะได้รับยกเว้นภาษี (เงินได้สุทธิไม่เกิน 150,000 บาท) แต่หากเข้าเกณฑ์รายได้พึงประเมินข้างต้น ก็ยังคงมีหน้าที่ "ยื่นแบบแสดงรายการภาษี" เพื่อแสดงให้สรรพากรรับทราบว่าเรามีรายได้เท่าไหร่และได้รับการยกเว้นครับ

2.         ผู้ที่อยู่ในประเทศไทยชั่วคราว: กรณีที่คุณอยู่หรือพักอาศัยในประเทศไทยตั้งแต่ 180 วันขึ้นไปในปีภาษีนั้นๆ ถือเป็น "ผู้อยู่ในประเทศไทย" และมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้ที่เกิดขึ้นจากแหล่งเงินได้ทั้งในและนอกประเทศครับ

3.         ผู้ที่ไม่ได้อยู่ในประเทศไทย: จะเสียภาษีเฉพาะเงินได้ที่เกิดขึ้นจากแหล่งเงินได้ในประเทศไทยเท่านั้น

"เงินได้พึงประเมิน" คืออะไร? (รายได้ที่คุณต้องรู้)

สรรพากรกำหนดประเภทของเงินได้พึงประเมินที่ต้องเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาไว้ 8 ประเภท เพื่อให้    สามารถแยกแยะได้ง่ายขึ้นว่ารายได้ของคุณเข้าข่ายประเภทไหนครับ

1.         เงินได้จากเงินเดือน ค่าจ้าง โบนัส เบี้ยเลี้ยง (มาตรา 40(1)): เช่น เงินเดือน, ค่าล่วงเวลา, โบนัส, ค่าเช่าบ้านที่นายจ้างจ่ายให้, เบี้ยประชุม

2.         เงินได้จากการจ้างทำงาน หรือค่าตอบแทนที่ไม่ใช่เงินเดือน (มาตรา 40(2)): เช่น ค่าธรรมเนียม, ค่านายหน้า, ค่าตอบแทนวิชาชีพ (เช่น แพทย์, ทนาย, วิศวกร, สถาปนิก)

3.         เงินได้จากค่าแห่งกู๊ดวิลล์ ค่าลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร (มาตรา 40(3)): เช่น ค่าลิขสิทธิ์เพลง, ค่าลิขสิทธิ์หนังสือ, ค่าสิทธิบัตร

4.         เงินได้จากดอกเบี้ย เงินปันผล ส่วนแบ่งกำไร (มาตรา 40(4)): เช่น ดอกเบี้ยเงินฝากธนาคาร, ดอกเบี้ยพันธบัตร, เงินปันผลจากหุ้น/กองทุน (บางประเภทอาจถูกหักภาษี ณ ที่จ่ายและจบไปเลย)

5.         เงินได้จากการให้เช่าทรัพย์สิน (มาตรา 40(5)): เช่น ค่าเช่าบ้าน, ค่าเช่าที่ดิน, ค่าเช่ารถ

6.         เงินได้จากวิชาชีพอิสระ (มาตรา 40(6)): เช่น แพทย์, ทนายความ, นักบัญชี, วิศวกร, สถาปนิก, ช่างฝีมือ, ศิลปิน (รายได้จากการรับทำอาชีพอิสระ ที่ไม่เข้าข่าย 40(2))

7.         เงินได้จากการรับเหมาทั้งค่าแรงและค่าของ (มาตรา 40(7)): เช่น การรับเหมาก่อสร้าง, รับเหมาทำของ

8.         เงินได้จากธุรกิจ การพาณิชย์ เกษตรกรรม อุตสาหกรรม การขนส่ง หรือเงินได้อื่นๆ ที่ไม่เข้าพวก 1-7 (มาตรา 40(8)): เช่น รายได้จากการขายของออนไลน์, รายได้จากช่อง YouTube (ที่    ทำ), การผลิตสินค้า, การทำฟาร์ม, ธุรกิจร้านอาหาร

จ่ายภาษีเท่าไหร่? (อัตราภาษีก้าวหน้า)

การคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาจะใช้อัตราภาษีแบบ "ก้าวหน้า" หรือ "อัตราภาษีแบบขั้นบันได" ซึ่งหมายความว่า "ยิ่งมีเงินได้สุทธิมากเท่าไหร่ ก็ยิ่งเสียภาษีในอัตราที่สูงขึ้นเท่านั้น" ครับ

ขั้นตอนการคำนวณภาษีง่ายๆ:

1.         หารายได้รวมทั้งปี: นำเงินได้พึงประเมินทุกประเภทรวมกัน

2.         หักค่าใช้จ่าย: สรรพากรกำหนดค่าใช้จ่ายที่สามารถหักได้ตามประเภทของเงินได้ (เช่น เงินเดือนหักได้ 50% แต่ไม่เกิน 100,000 บาท)

3.         หักค่าลดหย่อน: หักค่าลดหย่อนต่างๆ ที่กฎหมายกำหนด (เช่น ค่าลดหย่อนส่วนตัว, ประกันชีวิต, ดอกเบี้ยบ้าน, RMF/SSF)

4.         ได้ "เงินได้สุทธิ": (เงินได้รวม - ค่าใช้จ่าย - ค่าลดหย่อน)

5.         นำเงินได้สุทธิไปคำนวณภาษีตามอัตราก้าวหน้า:

ตารางอัตราภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา (อัปเดต ณ ปัจจุบัน):

เงินได้สุทธิ (บาท)	อัตราภาษี (%)
1 - 150,000	ได้รับยกเว้น
150,001 - 300,000	5 %
300,001 - 500,000	10 %
500,001 - 750,000	15 %
750,001 - 1,000,000	20 %
1,000,001 - 2,000,000	25 %
2,000,001 - 5,000,000	30 %
5,000,001 ขึ้นไป	35 %

ตัวอย่างง่ายๆ: สมมติ    มีเงินได้สุทธิ (หลังหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนแล้ว) อยู่ที่ 400,000 บาท

·        150,000 บาทแรก = ได้รับยกเว้นภาษี

·        150,001 - 300,000 บาท (จำนวน 150,000 บาท) = เสียภาษี 5% = 150,000×5%=7,500 บาท

·        300,001 - 400,000 บาท (จำนวน 100,000 บาท) = เสียภาษี 10% = 100,000×10%=10,000 บาท

รวมภาษีที่ต้องจ่ายทั้งหมด = 7,500+10,000=17,500 บาท

สิ่งสำคัญที่ต้องจำ: "มีรายได้ต้องยื่นภาษี"

   แม้ว่ารายได้ของคุณอาจจะอยู่ในเกณฑ์ที่ "ได้รับการยกเว้นภาษี" (เงินได้สุทธิไม่เกิน 150,000 บาท) แต่หากคุณมีรายได้พึงประเมินเข้าเกณฑ์ที่ต้องยื่นแบบ (ตามที่กล่าวไว้ข้างต้น) คุณก็ยังมีหน้าที่ "ยื่นแบบแสดงรายการภาษี" เพื่อแจ้งให้สรรพากรทราบถึงรายได้ของคุณครับ การไม่ยื่นแบบอาจมีโทษปรับได้ครับ

กำหนดเวลาการยื่นภาษี: โดยปกติ จะยื่นสำหรับเงินได้ของปีภาษีที่ผ่านมา (1 มกราคม - 31 ธันวาคม)

·        ยื่นแบบกระดาษ: ภายในวันที่ 31 มีนาคม ของปีถัดไป

·        ยื่นแบบออนไลน์: ภายในวันที่ 9 เมษายน ของปีถัดไป

บทสรุป: เข้าใจภาษี คือก้าวแรกสู่การเงินที่ดี

   การทำความเข้าใจพื้นฐานของ "ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา" ไม่ใช่เรื่องยากอย่างที่คิดครับ เมื่อเราเข้าใจว่าใครต้องจ่าย, จ่ายจากอะไร, และคำนวณอย่างไร ก็จะช่วยให้เราเตรียมตัววางแผนการเงินได้ดีขึ้น

การเสียภาษีอย่างถูกต้อง ไม่ใช่แค่หน้าที่ แต่ยังช่วยให้คุณเข้าถึงสิทธิประโยชน์ต่างๆ ของภาครัฐ และเป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนาประเทศของเราด้วยครับ หากคุณมีรายได้ อย่าลืมยื่นภาษีให้ถูกต้องและครบถ้วนนะครับ!